H. Lejwik
Wygląd
H. Lejwik, właśc. Lejwi Halper(n) (1888–1962) – żydowski poeta i dramaturg piszący w języku jidysz.
Golem
[edytuj](tłum. Olek Mincer, Sic!, Warszawa 2017, ISBN 978-83-65459-04-6, seria: Wielcy Pisarze w Nowych Przekładach)
- (…) a coś przeżył, nie jest karą,
tylko losem nieszczęśliwym.
- Czy my sami nie przesadzamy z tym strachem?
(…)
Bać się to brak odpowiedzialności.- Ci machn mir alejn nit cu fil grojs di szrek?
(…)
Szrekn on achrajes zajnen zej. (jid.) - Postać: Maharal
- Źródło: obraz trzeci Poprzez ciemność, s. 100 i 104.
- Zobacz też: odpowiedzialność, strach
- Ci machn mir alejn nit cu fil grojs di szrek?
- Nie każ mi zamieniać ciemności i ciszy
na zgiełk uliczny i ludzki harmider.
- Tysiącami oczu zagrożenie pretekstu szuka (…)
- Mit tojznt ojgn zucht an ojsrejd di sakone (…) (jid.)
- Postać: Maharal
- Źródło: obraz siódmy W pieczarze, s. 213.
- Zobacz też: zagrożenie
- Wiem, z katastrofą nadchodzi ratunek; razem z mieczem
przybędzie ukojenie, a w czarnym ogniu
tkwi przeznaczone nam ukryte światło.
Wiersze
[edytuj]- Co tu robimy wszyscy?
Sprzątamy areny powstania
i wracamy do naszych domostw.- Opis: Uderzcie w dzwony powstania, tłum. Salomon Łastik
- Źródło: Antologia poezji żydowskiej, oprac. Salomon Łastik i Arnold Słucki, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1983, ISBN 83-06-00865-0, s. 137.
- Zobacz też: powstanie
- Co za szczęście pragnąć ciebie
i zobaczyć ciebie tu.
Proszę, stań u mego progu,
chociaż wiem, żeś ty ze snu.- Opis: Pieśń Abelarda do Heloizy, tłum. Stanisław Wygodzki
- Źródło: Antologia poezji żydowskiej, op. cit., s. 134.
- Zobacz też: pragnienie, sen
- Nigdy nie byłem w Treblince
ani na polach śmierci Majdanka.
Ale stoję na ich progu
jestem zaraz przy wejściu.
- Świat mnie ogarnia swą kolczastą dłonią
i podaje ogniom, w płomień stosu strąca,
i w tym ogniu płonę, lecz nie mogę spłonąć –
padam, znów się zrywam i wciąż idę dalej.- Opis: Wiecznie, tłum. Stanisław Wygodzki
- Źródło: Antologia poezji żydowskiej, op. cit., s. 132.
- Zobacz też: ogień, świat
Wypowiedzi
[edytuj]- Gdy przybyliśmy do obozów odwiedzić ocalonych, byliśmy Amerykanami, byliśmy żydowskimi pisarzami – wyjeżdżamy stąd jako żydowscy dipisi – jest to tytuł, z którego jesteśmy dumni.
- Opis: Mit der szejres-haplejte, 1947
- Źródło: H. Lejwik, Golem, op. cit., tłum. Sebastian Matuszewski, s. 296–297.
- Zobacz też: dipisi
- Nie będę się bronił. Wszystkich moich czynów byłem w pełni świadom. Jestem członkiem rewolucyjnej żydowskiej partii Bund i zrobię wszystko, co w mej mocy, by obalić dyktaturę cara, jego krwawych siepaczy i was wszystkich.
O H. Lejwiku
[edytuj]- Tego dnia lekcja dotyczyła ofiarowania Izaaka. Przy opisie chwili, w której Abraham wzniósł nóż nad swym bezbronnym synem, mały Lejwik zalał się łzami. Nauczyciel próbował go uspokoić – to była tylko próba, Izaak nie został zabity! Lecz w odpowiedzi chłopiec zaszlochał: „A co by się stało, gdyby anioł przybył chwilę za późno?”. Jakkolwiek nauczyciel zapewnił go, że anioł nie mógł się spóźnić, ten dziecięcy lęk – mówił Lejwik – nigdy go już nie opuścił.
- Opis: streszczenie wspomnień z dzieciństwa zawartych w przemówieniu H. Lejwika pt. Żyd – osobność (jid. Der Jid – der jiched), wygłoszonej w 1957 roku z okazji dziesiątej rocznicy powstania państwa Izrael.
- Źródło: Laura Quercioli Mincer, Golem – „symbol duszy”, tłum. Piotr Laskowski, w: H. Lejwik, Golem, op. cit., s. 34.
- Zobacz też: Abraham